Làm thế nào để đẩy nhanh các thủ tục liên quan đến bằng sáng chế trong khu vực ASEAN?

Với số lượng đơn đăng ký bằng sáng chế mới ngày càng gia tăng trong khu vực ASEAN, các nhà sáng chế có mong muốn đẩy nhanh các thủ tục liên quan đến bằng sáng chế trong khu vực này. Với các thủ tục được thực hiện nhanh hơn, chủ sở hữu sáng chế có thể đánh giá sớm khả năng được cấp bằng của sáng chế, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thỏa thuận với các nhà đầu tư, củng cố danh mục sở hữu trí tuệ của công ty và đồng bộ hóa quyền với bằng sáng chế và việc phát triển sản phẩm.

Chương trình hợp tác thẩm định sáng chế ASEAN (ASPEC)

ASPEC được bắt đầu vào năm 2009 và là dự án hợp tác cấp bằng sáng chế khu vực đầu tiên với sự tham gia của 9 văn phòng sở hữu trí tuệ của các Quốc gia thành viên ASEAN, cụ thể: Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Theo ASPEC, văn phòng SHTT từ các quốc gia thành viên tham gia (Văn phòng SHTT thứ hai) có thể sử dụng kết quả tra cứu và thẩm định từ một văn phòng SHTT từ các quốc gia thành viên khác (“Văn phòng SHTT thứ nhất”) như tham chiếu công việc tra cứu và thẩm định. Ngoài ra, kể từ ngày 27 tháng 8 năm 2019, người nộp đơn có thể nhận được các ưu đãi mới theo ASPEC.

Hơn nữa, với việc ASPEC có hiệu lực từ ngày 15 tháng 6 năm 2021, thay vì báo cáo kết quả tra cứu và thẩm định cuối cùng, người nộp đơn cũng có thể sử dụng ý kiến bằng văn bản (đánh giá về tính mới, bước sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp) do Văn phòng sở hữu trí tuệ thứ nhất tạo lập để yêu cầu ASPEC tại Văn phòng SHTT thứ hai, miễn là có Ý kiến bằng văn bản thừa nhận ít nhất một yêu cầu hợp lý.

Ngoại lệ duy nhất là Văn phòng Sở hữu trí tuệ Thái Lan, vẫn chỉ chấp nhận kết quả tra cứu và thẩm định cuối cùng theo yêu cầu ASPEC. Đây là một thay đổi đáng mừng vì người nộp đơn sẽ không cần phải giải quyết các phản đối do Văn phòng SHTT thứ nhất đưa ra (nếu có) và đợi báo cáo thẩm định cuối cùng được ban hành, sau đó gửi yêu cầu ASPEC đến Văn phòng SHTT thứ hai. Thay vào đó, họ có thể yêu cầu ASPEC với Văn phòng sở hữu trí tuệ thứ hai ở giai đoạn trước đó, với Ý kiến bằng văn bản từ Văn phòng sở hữu trí tuệ thứ nhất ngay cả khi không phải tất cả các yêu cầu đều được cho phép.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là Văn phòng SHTT thứ hai không có nghĩa vụ thông qua bất kỳ phát hiện hoặc kết luận nào mà Văn phòng SHTT thứ nhất đã đạt được. Văn phòng Sở hữu trí tuệ thứ hai sẽ tiến hành và kết thúc công việc tra cứu và thẩm định của mình cũng như quyết định xem có cấp bằng sáng chế theo cách thức phù hợp với luật pháp quốc gia hay không. Khi một yêu cầu ASPEC được nộp tại Văn phòng SHTT thứ hai phù hợp với các yêu cầu tại Văn phòng đó, các quy trình tại Văn phòng sẽ được thực hiện lần lượt từ thời điểm nộp yêu cầu ASPEC cho đến khi có thông báo cấp bằng.

Chương trình thẩm định nhanh đơn đăng ký sáng chế (PPH)

Một quy trình thay thế khác để xúc tiến việc đăng ký sáng chế là chương trình PPH. PPH là một khuôn khổ trong đó một đơn đăng ký được xác định là có thể cấp bằng sáng chế trong Văn phòng thẩm định trước (OEE) đủ điều kiện để được thẩm định nhanh trong Văn phòng thẩm định Sau (OLE) theo yêu cầu của người nộp đơn. PPH thông thường là một thỏa thuận song phương giữa hai văn phòng SHTT của 2 quốc gia nhằm thúc đẩy chia sẻ công việc và cho phép người nộp đơn yêu cầu thẩm định nhanh bằng cách sử dụng các công việc từ văn phòng kia hoặc ngược lại. Cả đơn đăng ký tại OLE và đơn đăng ký tại OEE đều được yêu cầu tăng tốc tạo cơ sở cho yêu cầu PPH sẽ được liên kết theo mức độ ưu tiên, tức là có cùng ngày sớm nhất (cho dù đây là ngày ưu tiên hay ngày nộp đơn).

Bên cạnh PPH song phương, Chương trình thẩm định nhanh đơn đăng ký sáng chế trên toàn cầu (GPPH) tại nhiều quốc gia cho phép thực hiện yêu cầu thẩm định nhanh tại tất cả các văn phòng sáng chế tại các các quốc gia thành viên. Tính đến ngày 6 tháng 7 năm 2020, 27 Văn phòng đã tham gia chương trình GPPH, bao gồm Văn phòng Sáng chế Úc, Văn phòng Sở hữu Trí tuệ Canada, Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Thương mại Đức, Văn phòng Sở hữu Trí tuệ Vương quốc Anh, Văn phòng Sáng chế Nhật Bản, Văn phòng Sở hữu Trí tuệ Hàn Quốc và Bằng sáng chế Hoa Kỳ và Văn phòng nhãn hiệu (USPTO). Văn phòng SHTT duy nhất ở ASEAN tham gia GPPH là Văn phòng Sở hữu trí tuệ Singapore (IPOS).

Chương trình thẩm định nhanh đơn đăng ký sáng chế của Việt Nam và các nước trong khu vực ASEAN

Tại Việt Nam, Indonesia và Thái Lan, Thẩm định viên thường sẽ đề xuất người nộp đơn chấp nhận các yêu cầu cho phép/cấp bằng tại một cơ quan có thẩm quyền về bằng sáng chế tại quốc gia tương ứng. Do đó, người nộp đơn có thể xem xét thông qua các tuyên bố như vậy nếu có phản hồi thông báo của các văn phòng sáng chế để xúc tiến việc thẩm định thêm đơn đăng ký tương ứng, miễn là các tuyên bố đã sửa đổi tuân thủ thông lệ tại quốc gia mà họ nộp đơn.

Cuối cùng, các chương trình thẩm định nhanh đơn đăng ký sáng chế khác nhau như ASPEC và PPH được thực hiện trong khu vực ASEAN để xúc tiến việc đăng ký và cấp bằng sáng chế. Những người nộp đơn xin cấp bằng sáng chế trong khu vực ASEAN nên tận dụng các chương trình này để giảm thời gian và chi phí cho việc đăng ký sáng chế tương ứng tại các quốc gia ASEAN.